Gıda ile İlgili Bilmemiz Gerekenler

Ambalaj, gıda maddelerini içinde tutan, ürün özelliklerine bağlı olarak ürünü sıcaklık, nem, hava değişimi gibi dış etkenlere karşı koruyan ve tüketicilere ürün ile ilgili bilgileri sağlayan ürünün saklama koşullarına dayanıklı materyaldir.

Ambalaj malzemesinin, üründe duyusal, fiziksel ve mikrobiyolojik değişikliğe uğratmayacak şekilde deforme olmamış, sızdırmaz olması önemlidir.

Satışa sunulan her gıda maddesinde etiket bulundurulması zorunlu olup, etiket okunabilir ve Türkçe olmalıdır. Etikette, gıda maddesinin adı, içindekiler bilgisi, net miktarı, üretici firmanın adı ve adresi, son kullanma tarihi, parti ve seri numarası, üretim izin ya da gıda sicil numarası bulunmalı, kullanım bilgisi ve saklama koşulları beyan edilmelidir.

Soğukta muhafazası gereken bir gıdanın soğuk olmadığını hissederseniz almayın. Varsa, soğutucu ve donduruculardaki sıcaklık ölçerleri kontrol edin. Ürünlerin ışıklandırma amaçlı kullanılan lambaların altında olmamasına özen gösterin. Lambaların yaydığı ısı ürünün bulunması gereken sıcaklığını da değiştirebilmektedir.
Taze meyve ve sebzeler en çok 10 ^oC de
Pastörize süt ve yoğurt, ayran gibi taze süt ürünleri buzdolabında,
UHT süt, meyve suyu, süt tozu ve toz puding gibi dayanıklı ürünler oda sıcaklığında,
Et, balık, kanatlı ürünler en çok 0-4 ^oC de
Dondurulmuş gıdalar -18 ^oC de
Şarküteri ürünleri 0-4 ^oC de
Pişmiş tabaklı ürünler 0-4 ^oC de muhafaza edilmelidir.

Ambalajlı gıda ürünü, etiketinde beyan edildiği sıcaklık ve koşulda muhafaza edilmeli ve tarif edilen şekilde kullanılmalıdır.

Ürünlerimize ait depolama sıcaklıkları;
UHT Süt - oda sıcaklığında saklayınız.
Meyve Suyu - oda sıcaklığında saklayınız.
Pastörize Süt - buzdolabında saklayınız.
Yoğurt Grubu - buzdolabında saklayınız.
Ayran - buzdolabında saklayınız.
Tereyağı - buzdolabında saklayınız.
Et, balık, kanatlı ürünler - buzdolabında saklayınız.
Dondurulmuş gıdalar - derin dondurucuda saklayınız.
Şarküteri ürünleri - buzdolabında saklayınız.
Pişmiş tabaklı ürünler - buzdolabında saklayınız.

• Süt ve süt ürünleri satın alınırken orijinal ambalajlı olanlar tercih edilmelidir. Açıkta satılan, hijyenik koşullarda üretilmeyen süt ürünleri insan sağlığına zararlı olabilecek, hastalık yapıcı bazı mikroorganizmaları içerebilir.
• Açıkta satılan çiğ sütler alınmamalıdır. Bu sütlere dayanma süresini uzatmak amacıyla insan sağlığı açısından riskli kimyasal maddeler katılmış olabilir. Sütün yağının alınması, süte su katılması gibi hileler de yapılmış olabilir. Açıkta satılan sütler tüketiciye ulaşana kadar soğuk zincir sağlanamadığından mikroorganizma yükü artar. Evlerde çiğ sütün kaynatılması esnasında sütün besin değerlerinde kayıplar, renginde ve lezzetinde değişiklikler oluşur. Bu nedenle her zaman uzun ömürlü (UHT) veya ambalajlı pastörize sütler alınmalıdır.
• Pastörize süt ve taze süt ürünlerini satın alınırken soğukta muhafaza edildiğinden emin olunmalıdır.
• Ambalajında herhangi bir sızıntı veya başka bir hasar olmamalıdır.
• Ürünler son kullanma tarihine bakılarak satın alınmalı, son kullanma tarihi geçen ürün satın alınmamalıdır.
• Pastörize süt ve taze süt ürünleri satın alındıktan sonra derhal buzdolabına konulmalı ve orada muhafaza edilmelidir.

• Ambalajda gözle görünür bir deformasyon olup olmadığına ve son kullanma tarihi bilgisine dikkat edilmelidir.
• Ürünün ambalajında herhangi bir yırtık, kaçak, sızıntı olmamalıdır.
• Ambalajda şişme, vakum bozulması olmamalıdır.
• Etiket bilgilerinde gıda maddesinin adı, içindekiler bilgisi, net miktarı, üretici firmanın adı ve adresi, son kullanma tarihi, parti ve seri numarası, üretim izin ya da gıda sicil numarası bulunmalı, kullanım bilgisi ve saklama koşulları belirtilmelidir.
• Ürünlerin uygun koşullarda muhafaza edilip edilmediği kontrol edilmelidir.
• Ürünün raf ömrü, uygun saklama koşulları sağlandığında gıdanın fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal olarak bozulmadan kalabildiği süredir. Türk Gıda Kodeksi’ne göre ambalajlı gıda ürünlerinin etiketlerinde son kullanım tarihi verilmesi zorunluluktur. Alınan ürün son kullanma tarihi kontrol edilerek uygun koşullarda saklanmalı ve son kullanım tarihinden önce tüketilmelidir.

Anne sütünden sonra, doğru ve yeterli beslenmenin devam etmesi bebeklerin gelişimi için çok önemlidir. Pınar İlk Adım Devam Sütü uzman tavsiyeleri doğrultusunda ve 6. aydan itibaren bebek ve küçük çocukların gelişimine katkıda bulunacak vitamin ve mineralleri ile beslenme ihtiyaçları göz önünde bulundurularak geliştirilmiştir. Tarım Bakanlığı tarafından yayınlanan Devam Formülleri Tebliği’ne uygun olan İlk Adım Devam Sütü; içerdiği 13 vitamin ve 13 minarel ile çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimine yardımcı olur. Sofra şekeri ilavesizdir. Protein kaynağı olarak inek sütü kullanılmıştır.

• Kırmızı etler eğer tam karkas veya yarım karkas halinde ise etlerin üzerinde yasal damgaların bulunup bulunmadığına dikkat edilmelidir.
• Satın alınacak kırmızı etin canlı parlak kırmızı renkte olması (yapışkan ve çok koyu kırmızı renk almış et yerine) tercih edilmelidir.
• Donmuş olarak satın alınacak kırmızı ve kanatlı etlerinin üzerindeki son kullanma tarihine dikkat edilmelidir. Ayrıca çözünmüş, yumuşamış ürünler alınmamalıdır.
• Et satış reyonlarındaki muhafaza dolaplarının çalışır vaziyette olmalarına ve özellikle soğutulmuş taze et satan reyonların sıcaklıklarının 4 ^oC'nin üzerinde olmamasına, donmuş ürün satılan dolapların ise -18 ^oC'nin altında olmamasına dikkat edilmelidir.
• Reyonlarda kırmızı et, sakatat ve kanatlı et satış bölümleri ve satış personeli ayrı olan satış noktaları tercih edilmelidir.
• Hazır paket olarak satılan kırmızı ve kanatlı etlerinin paketler üzerindeki son kullanma tarihlerinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.
• Vakum paket olarak satılan kırmızı ve kanatlı et ve ürünlerinin vakumlarının bozulmamış olmasına dikkat edilmelidir.
• Firma etiketi olmayan paketsiz formdaki ürünlerin alınmamasına dikkat edilmelidir.
• Et satış reyonları temiz, düzenli olan, çalışan personeli bakımlı ve temizlik kurallarına uygun davranan yerlerden alışveriş yapılmalıdır.
• Satış reyonlarında et ve et ürünlerinden başka gıda maddelerinin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
• Tüketicilerimizin et ve et ürünlerini, alışverişin sonunda, marketten çıkmadan hemen önce alması, gıda güvenliği açısından önemlidir.
• Reyonlardan satın alınan etlerin mümkün olduğunca kısa sürede eve getirilmesine ve buzdolabında muhafazaya alınmasına dikkat edilmelidir.
• Günlük ihtiyaçtan fazla alınan etlerin, tek seferde tüketilebilecek porsiyonlara bölünerek evlerde derin dondurucularda muhafaza edilmesine dikkat edilmelidir.
• Donmuş etlerin çözündürüldükten sonra tekrar dondurulmamasına dikkat edilmelidir.

Türk Gıda Kodeksi Et Ürünleri Tebliği, sucukları 'fermente sucuk' ve 2ısıl işlem görmüş sucuk benzeri et ürünü' olarak ikiye ayırmaktadır. Ürünün, sucuk olarak tanımlanabilmesi için neminin %40'ın altına düşürülmesi gerekir. Sucuğun üretimi esnasında uygulanan fermentasyon ile asitlik uygun seviyeye düşürülür, tat ve aroma istenilen noktaya getirilir, kurutma işlemi uygulanarak nem değeri de %40'ın altına düşürülür. Nem miktarı %40'ın üzerinde ise, sucuk etiketinde ürün isminin yanına 'sucuk' veya 'fermente sucuk' yazılamaz. Bu durumda 'ısıl işlem görmüş sucuk benzeri et ürünü' yazılması yasal bir zorunluluktur.
Satış noktalarında nemi %40'ın üzerinde, su oranı yüksek ( duyusal olarak yumuşak) olan ürünler, sucuk olarak etiketlenmekte, satılmakta ve tüketici yanıltılmaktadır.

Tüketiciler bir gıda maddesi satın alırken:

• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan üretim izinli veya gıda sicil numarası olan üreticilerin ürünleri tercih edilmeli.
• Yaş sebze ve meyve dışındaki ürünlerin ambalajlı ve etiketli olmasına,
• Ambalajın bozulmuş, yırtılmış ve bombajlı olmamasına,
• Muhafaza, soğuk zincir şartlarının uygun olmasına,
• Son kullanım tarihine,
• Fiyatının benzer ürünlere göre çok düşük olmamasına dikkat etmelidir.
• Sucuk ve sucuk benzeri et ürünleri satın alırken aşağıdaki önemli nokta dikkate alınmalıdır.

Türk Gıda Kodeksi Et Ürünleri Tebliği, sucukları 'fermente sucuk' ve 'ısıl işlem görmüş sucuk benzeri et ürünü' olarak ikiye ayırmaktadır.
Ürünün, sucuk olarak tanımlanabilmesi için neminin %40'ın altına düşürülmesi gerekir. Sucuğun üretimi esnasında uygulanan fermentasyon ile asitlik uygun seviyeye gelirken, tat ve aromada gelişme sağlanır, kurutma işlemi uygulanarak nem değeri de %40'ın altına düşürülür.

Nem miktarı %40'ın üzerinde ise, sucuk etiketinde ürün isminin yanına 'sucuk' veya 'fermente sucuk' yazılamaz. Bu durumda 'ısıl işlem görmüş sucuk benzeri et ürünü' yazılması yasal bir zorunluluktur.

Satış noktalarında nemi %40'ın üzerinde, su oranı yüksek ( duyusal olarak yumuşak) olan ürünler, sucuk olarak etiketlenmekte, satılmakta ve tüketici yanıltılmaktadır.

Tüketici yanılmamak için; ürünün etiket/ bandrolünü dikkatle incelemeli markalı ürünleri tercih etmelidir.

Tağşiş nedir?
Ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin çıkarılması veya değiştirilmesi veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin o madde yerine aynı maddeymiş gibi kullanılmasıdır. Tahşiş'ten korunmak için; alınan ürünün ambalajlı, etiketli, markalı, üreticinin Tarım Bakanlığı'ndan izinli ve onaylı olması aranmalıdır.

Balık etini diğer etlere göre değerlendirdiğimizde, bağ dokusunun az olması ve yağının kompozisyonu , doymamış yağ asidi oranının yüksekliği, sindirilme oranının daha yüksek olması gibi avantajları yanında bozulmaya karşı çok duyarlı olması önemli bir dezavantaj oluşturmaktadır. Bu nedenle avlandıktan sonraki aşamalarda hijyen ve saklama koşulları önemlidir. Tüketici açısından balık etindeki bozulmanın saptanması güçtür. Özellikle, gözle görülebilir değişiklikler oluşmadan önce tüketilmiş bir balık etinden kaynaklanan zehirlenmeler daha büyük risk taşımaktadır. Bu yüzden, avlanmadan sofraya kadar olan tüm aşamalarda hijyen ve saklama koşullarına uyulması ve denetimin yapılması halk sağlığı açısından önem taşımaktadır. Balık etinde bozulmanın saptanmasında herkesin az çok bildiği duyusal niteliklerin kontrolü ile bir değerlendirme yapılabilir. Ancak kesin bir karara varmak için yeterli değildir. Bu amaçla yapabileceğimiz kontroller şu şekilde sıralanabilir: Taze balıkların gözlerinin şeffaf ve parlak olduğunu, balık bayatladıkça gözlerinin donuklaşarak parlaklığını yitirdiği ve çevresinde kanamalar olduğu bilinmelidir. Taze balığın derisi gergin ve parlakdır. Pulsuz balıklar bayatlamaya başladığında derileri parlaklığını yitirir. Balık bayatladıkça özellikle karın bölgesinde buruşmalar meydana gelir.

Taze balığın solungaçları pembe - kırmızı renkte ve solungaç kapakları kapalı olur. Balığın solungaçları bayatladıkça önce gri - beyaza daha sonra da kahverengi - siyaha dönüşür ve kapakları da açılmaya başlar. Balığın tazeliğinden emin olmak için elle kontrol edilmelidir. Balığın taze olduğunu anlamak için parmakla balığın üzerine bastırıldığında, meydana gelen çukurluk anında düzeliyorsa, balık taze demektir.

Gıda güvenliğinde "2 Saat Kuralı"na dikkat edilmelidir. Zararlı bakteriler 7 – 60 ^oC'ler arasında hızla çoğalırlar. Hızlı bozulan gıdalar oda sıcaklığında 2 saatten fazla tutulmamalıdır. Sıcaklık 32 ^oC'nin üzerine çıktığında bu süre 1 saat olarak düşünülmelidir. Alışveriş yerinden eve gitmek 1 saatten fazla sürecekse donuk ve çabuk bozulan gıdaları soğuk tutmak için bir buz çantası veya bu maksatla üretilmiş özel market torbası kullanılmalıdır. Bu tür gıdalarda sıcaklık artışını önlemek için alışverişinizin sonuna doğru alın. Dondurucunun dolum çizgisinin altında kalan ürünleri almaya özen gösterin. Eğer paket içinde fazla miktarda kar birikimi ve ürün renginde koyulaşma görülürse, muhafaza sırasında gıdanın sıcaklık değişimlerine maruz kaldığını gösterir. Eğer dondurucunun sıcaklığı artar ise, zaman geçtikçe çözünme nedeniyle, donmuş gıdanın yüzeyinde ısınma olur ve sıcaklık yeniden düştüğünde yüzeydeki serbest su donarak gıdanın yüzeyinin su kaybetmesine, karlanmaya ve renk koyulaşmasına neden olur, ürünün lezzet profili bozulur; bu bir kalite kaybıdır. Ayrıca mikrobiyal üreme de olabileceğinden gıda güvenliği riski de ortaya çıkar. Eğer dondurucu sıcaklığı azalır veya ürün ambalajsız olarak dondurucuda saklanır ise gıdada zamanla don yanığı denilen olay gerçekleşir, bu durumda da gıda su kaybedeceğinden rengi beyazlaşır, su kaybetmesi nedeniyle daha uzun sürede pişer ve duyusal özellikleri bozulur. Bu da yine bir kalite kaybıdır.

Pınar markalı dondurulmuş ürünler Bireysel Ani Şoklama tekniği (IQF) ile - 40^oC'de çok kısa sürede tek tek dondurularak hücre yapıları bozulmadan ve besin değerlerini kaybetmeden ilk günkü tazelik ve lezzetlerini korurlar. Donuk zincir bozulmadıkça bakteri üremesinin olmayacağından raf ömürleri boyunca bozulmazlar bu nedenle Pınar dondurulmuş ürünlerimiz hiçbir koruyucu madde içermez. Bu yöntem en güvenli ve sağlıklı gıda saklama yöntemidir. Dondurulmuş ürünler paketinden istenilen kadar alınıp, çözünmesi beklenmeden pratik bir şekilde hazırlanabilir ve kalan paket raf ömrü sonuna kadar saklanabilir. Tüketiciler uygun koşullarda saklanmış dondurulmuş gıda ürünlerini iç rahatlığı ile tüketebilirler.

Satın aldığınız malzemeyi poşetlere koyarken, soğuk ve donmuş ürünleri bir arada paketleyin. Taze et ve kanatlı paketlerini poşetin en altına yerleştirin. Deterjan gibi kimyasal malzemeleri gıda maddeleri ile aynı poşete koymayın. Bir başkası sizin için poşetlere yerleştiriyorsa, bu şekilde yapmasını isteyin.