Sağlık İçin Süt Paneli
21 Mayıs 2018 tarihinde Pınar Enstitüsü’nün yürütücülüğünde “Sağlık İçin Süt” Paneli, Yaşar Üniversitesi’nde düzenlenmiştir. Pınar Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı İdil Yiğitbaşı ve İzmir İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Zekeriyya Erdurmuş’un açılış konuşmalarını gerçekleştirdiği panelde mucizevi gıdalar arasında yer alan sütün; dünyada ve Türkiye’de tüketim durumu, sütün beslenmemizdeki yeri ve önemi, süt hakkında doğru bildiğimiz yanlışlar konularına yer verilmiştir.
Açılış konuşmasında İdil Yiğitbaşı; “Dünyada süt üretiminde ilk 10 ülke arasında yer almamıza rağmen tüketim konusunda Avrupa’nın gerisinde kalıyoruz. TÜİK verilerine göre içme sütü üretim rakamı 2015 yılında 1 milyon 378 bin tondan, 2017’de yüzde 12 artarak 1 milyon 548 bin tona ulaşmıştır. Bu artış olumlu yönde olsa da, Euromonitor verilerine göre, dünyada süt tüketiminin en yüksek olduğu Estonya, İrlanda, Finlandiya, İngiltere ve İzlanda gibi Kuzey Avrupa ülkelerinde kişi başına içme sütü kullanımı yıllık 100 litreden fazladır. Avrupa ülkelerinde kişi başı yıllık süt tüketimi ortalaması ise yaklaşık 60 litre civarında iken Türkiye’de kişi başına içme sütü tüketimi ise yıllık sadece 33 litredir. Bu rakamlara göre Türkiye’de kişi başına günlük ortalama içilen süt miktarı sadece 90 ml olarak belirlenmiştir. Bu miktar yaklaşık yarım bardağa eşdeğerdir. Sağlık için çok değerli bir içecek olan sütün tüketimini artıracak çalışmalar büyük önem taşıyor. Tam 45 yıldır sosyal sorumluluk bilinciyle anne sütünden sonra çocuklarımızın süt içmesini teşvik edecek çalışmaları destekliyoruz. Başta çocuklarımız olmak üzere herkesi günde 2 bardak süt içmeye davet ediyoruz.” şeklinde konuşmuştur.
İzmir İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Zekeriyya Erdurmuş ise dünyanın en güzel besinlerinden birinin süt olduğunu belirterek; “Sağlıklı sütün üretilmesinin temeli, sağlıklı hayvan yetiştirme koşullarından geçiyor. Sütün sağlıklı bir şekilde sanayi ve işleme tesislerine iletilmesi, içilir bir hale getirilerek paketlenmesi ve tüketicilere sağlıklı bir şekilde ulaştırılması, hassasiyet gerektiren uzun bir zincir. Ülkemiz, özellikle İzmir bu konuda başarılı durumda. Türkiye’de, sanayisiyle yetişmiş insan kaynaklarıyla ve kamu kurumlarımızla önemli başarılara imza atacağız.” demiştir.
Ulusal Süt Konseyi (USK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Pınar Süt Kalite Güvence Direktörü Özlem Yalçın; dünyada ve Türkiye’de süt üretiminin ve tüketiminin durumunu anlatırken Ulusal Süt Konseyinin yürütmekte olduğu çalışmalardan bahsetmiştir.
Dünyada ve Türkiye’de süt üretimi konusunda çarpıcı bilgiler veren Yalçın; dünyada toplam süt üretiminin 826 milyon ton olduğunu ve en fazla üretilen süt türünün inek sütü olduğunu belirtmiştir. Dünyada inek sütü üretiminin bölgesel dağılımının USK verilerine göre; Asya’da %30, Avrupa Birliği ülkelerinde %24, Kuzey ve Orta Amerika’da %18, Güney Amerika’da %9, Avrupa’nın diğer ülkeleri %9, Afrika %5 ve Okyanus %5 olduğunu aktarmıştır. Bu çerçevede Türkiye’nin dünyadaki en büyük 8. süt üreticisi ve Avrupa’nın en büyük 3. süt üreticisi ülke konumunda olduğunu söylemiştir. Türkiye’de sanayiye aktarılan inek sütü miktarının 9,1 milyon ton olduğunu ve bunun sektördeki kayıt dışı üretilen inek sütü oranının %51 olduğunu gösterdiğini belirtmiştir. Dünya ortalamasına bakıldığında sanayiye aktarılan sütün %64 civarında olduğunu; Avrupa Birliği ülkeleri ve Amerika için bu oranın %93 ve Okyanusya’da %100 düzeyinde olduğunu söylemiştir. Üretilen sütün tamamının sanayiye aktarıldığını ve ülke olarak kat edilmesi gereken yolumuz olduğunu ifade etmiştir.
Yalçın konuşmasında, Ulusal Süt Konseyinin; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığının da dâhil olduğu kamu kuruluşları, süt üreticileri, süt sanayicileri, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelerek oluşturduğu bir topluluk olduğunu anlatmıştır. Ulusal Süt Konseyi’nin, Türkiye’nin sağlıklı süt üretimi ve tüketiminde dünyada örnek alınan bir ülke olması ve sektörün gelişimi için bilimsel yollarla politika ürettiğini, uygulanmasına öncülük ettiğini ve piyasa düzenlenmesinde görev üstlendiğini ifade etmiştir. USK projelerinden bahseden Yalçın; Okul Sütü ve Süt İçiyorum projelerinin detaylarını anlatmıştır.
Uluslararası Sütçülük Federasyonu (IDF – International Dairy Federation) tarafından her yıl başka bir ülkede düzenlenen ve “süt” özelinde gerçekleştirilen dünyanın en kapsamlı çalışması ve en büyük organizasyonu olan IDF Dünya Süt Zirvesi (World Dairy Summit)’nin 2019 yılında İstanbul’da gerçekleşeceğini aktarmıştır.
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nur Arslan, besin grupları içinde süt ve süt ürünleri grubunun önemini, süt tüketimi gereksinimi ve miktarlarını, yaşa göre süt ve süt ürünleri tüketiminin özelliklerini, süt tüketimi ve hastalıklarla ilişkisini anlatmıştır. Çocuklukta ve ergenlikte en fazla atlanan öğünün kahvaltı olduğunu belirten Arslan, kahvaltı yapmanın ve süt içmenin; sağlıklı beslenmenin en önemli göstergelerinden biri olduğunu ifade etmiştir. Laktoz intoleransının çocuk, ergen ve yetişkinleri sütten uzaklaştırdığını, ancak laktoz intoleransı olan bireylerde kalsiyum düzeyinin düşmemesi adına sütün; laktozsuz süt, yoğurt, peynir veya muhallebi şeklinde daha katı tüketilmesinin faydalı olacağına dikkat çekmiştir.
Ardından gerçekleştirilen panelin moderatörlüğü, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Harun Uysal tarafından yürütülmüştür. Panelde ilk söz alan, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi, Türk Gıda Güvenliği Derneği Danışma Kurulu Üyesi ve SETBİR Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hamdi Barbaros Özer; akademi perspektifinden Türkiye’de Süt Endüstrisi konusuna değinmiştir. Süt sektörünün önündeki fırsatlar ve güçlüklerden bahseden Özer; süt endüstrisi, kamu ve akademi perspektifleriyle genel bir değerlendirmede bulunurken sektör için öneriler sunmuştur.
Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedef Nehir El süt ile ilgili doğru bilinen yanlışları açıklarken; Başkent Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gül Kızıltan sütün sağlık ve beslenme yönünden önemini aktarmıştır.
